Wiara i miłość do Boga wymaga czegoś więcej niż samej tylko fizycznej obecności w kościele, w którym sprawowana jest Eucharystia, bez wewnętrznego zaangażowania się w liturgię eucharystyczną. Konieczny jest pełny w niej udział przez aktywną modlitwę we wspólnocie, słuchanie i rozważanie słowa Bożego, przez składanie siebie Bogu w ofierze dla zbawienia świata i przez przystępowanie do Komunii św.

a) Aktywna modlitwa we wspólnocie

Uczestnictwo we Mszy św. wymaga aktywnego i płynącego z serca włączenia się we wspólne modlitwy, aby razem ze wspólnotą Kościoła uwielbiać Boga, dziękować Mu, prosić Go, przepraszać Go i wynagradzać Mu za doznane zniewagi.

Modlitwa w kościele, we wspólnocie, to coś więcej niż modlitwa w domu lub gdzieś na łonie przyrody. „Nie możesz modlić się w domu tak jak w kościele, gdzie jest wielka rzesza i gdzie wołanie do Boga unosi się z jednego serca. Jest w tym jeszcze coś więcej: zjednoczenie umysłów, zgodność dusz, więź miłości, modlitwy kapłanów (Św. Jan Chryzostom, De incomprehensibili Dei natura seu contra Anomaeos, 3, 6: PG 48, 725 D.; KKK 2179)

Każdej indywidualnej i wspólnotowej modlitwie towarzyszy modlitwa Maryi. Dzięki Jej macierzyńskiemu wstawiennictwu – jak uczy Jan Paweł II – „modlitwa Kościoła do Przenajświętszej Trójcy staje się szczególnie gorąca i skuteczna.” (Jan Paweł II, Dies Domini 86)

b) Słuchanie słowa Bożego z wiarą i z chęcią nawrócenia się

Aktywne uczestniczenie w celebracji eucharystycznej polega nie tylko na modlitwie, ale i na uważnym słuchaniu słowa Bożego, z gotowością ukształtowania całego swojego życia według jego wskazań.

Liturgia słowa, będąca częścią celebracji eucharystycznej, umożliwia nam nie tylko pogłębienie wiary, ale i usłyszenie Bożego wezwania skierowanego do nas. Aby tak się stało, konieczne jest wewnętrzne wyciszenie, skupienie i rozważanie z wiarą słowa Bożego docierającego do nas przez czytania biblijne i homilię.

Przykład takiego owocnego słuchania i medytacji daje nam Matka Najświętsza, która wszystko zachowywała i rozważała w swoim sercu (por. Łk 1,29; 2,19). I nie tylko rozważała, lecz dokładnie wypełniała w całym swoim życiu. Dlatego też Jan Paweł II przypomina Jej postawę, aby od Niej nauczyć się właściwego podchodzenia do każdego słowa, które pochodzi z ust Bożych. „W Maryję wpatrują się wierni, gdy słuchają słowa głoszonego podczas niedzielnego zgromadzenia, ucząc się od Niej, jak je zachowywać i rozważać w sercu (por. Łk 2,19).” (Jan Paweł II, Dies Domini 86).

c) Składanie siebie w ofierze z Chrystusem dla zbawienia świata

Czynny udział we Mszy św. polega też na składaniu Bogu zbawczej ofiary. Najcenniejszą ofiarą, jaką posiada Lud Boży, jest Chrystus w Eucharystii. Sobór Watykański II przypomina, że wszyscy wierni, na mocy swego kapłaństwa powszechnego, współdziałają w ofiarowaniu Eucharystii (por. KK 10; Jan Paweł II, Dies Domini 51). Lud Boży składa Ojcu Niebieskiemu tę ofiarę, aby Go uwielbić oraz aby przyczynić się do zbawienia świata, do powszechnej odnowy wszystkiego w Chrystusie.

Składając Ojcu Niebieskiemu w ofierze Jego umiłowanego Syna, wierni mają również oddać siebie na „ofiarę żywą, świętą, miłą Bogu” (por. Rz 12,1). Wszystko, co czynią chrześcijanie – uczy Sobór Watykański II – może być złożone Ojcu Niebieskiemu jako zbawcza ofiara duchowa. „Wszystkie bowiem ich uczynki, modlitwy i apostolskie przedsięwzięcia, życie małżeńskie i rodzinne, codzienna praca, wypoczynek ducha i ciała, jeśli odbywają się w Duchu, a nawet utrapienia życia, jeśli cierpliwie są znoszone, stają się duchowymi ofiarami, miłymi Bogu, przez Jezusa Chrystusa” (KK 34)».

Oddając Ojcu wraz z Chrystusem swoje życie, uczestniczący we Mszy św. powinni upodobnić się wewnętrznie do ofiarującego się Zbawiciela, tzn. powinni przyjąć postawę ufnej miłości i posłuszeństwa Ojcu Niebieskiemu w każdej sytuacji życiowej, w każdej godzinie dnia.

Ta ofiarnicza postawa powinna trwać nie tylko w czasie samej Mszy św., lecz również po opuszczeniu murów świątyni. Wykonywanie codziennych zadań powinno łączyć się z postawą ustawicznego składania wszystkiego Bogu w ofierze, aby Go uwielbić, a światu pomóc w dojściu do oczekiwanej odnowy.

Każde działanie w świecie, w rodzinie, powinno łączyć się z głębokim oddaniem się i zawierzeniem Bogu. Powierzanie siebie oraz swojej aktywności Ojcu Niebieskiemu powinno być ciągle ponawiane, aby przesycić naszą świadomość duchem miłości. Można też konkretne trudy życia, radości i kłopoty ofiarowywać w różnych intencjach, np. za ludzi nieszczęśliwych, za niewierzących itp. Dzięki tej ofierze świat będzie ustawicznie przekształcał się w Boże Królestwo dobra.

Maryja ukazuje wszystkim wiernym, jak powinno wyglądać pełne ofiarowanie swego życia Bogu. „Od Maryi uczą się stać pod krzyżem, aby składać Ojcu ofiarę Chrystusa i łączyć z nią ofiarę własnego życia.” (Jan Paweł II, Dies Domini 86) Jej postępowanie uświadamia nam, w jaki sposób mamy w pełni zespolić swe życie z Chrystusem, aby włączyć się w Jego zbawczą ofiarę, uobecniającą się ustawicznie podczas sprawowania Eucharystii.

Matka Najświętsza uczy skłania siebie w obierze przez kierowanie się miłością do Boga, przez stałe wypełnianie tylko Jego woli, i przez rezygnowanie ze swoich pragnień i ze swoich planów. Dlatego warto patrzeć na Tę, która w każdej chwili życia była miłą, świętą i czystą ofiarą składaną Bogu.

d) Przystąpienie do Stołu Pańskiego

Do pełnego uczestnictwa w Mszy św. konieczne jest zjednoczenie się z Chrystusem i wspólnotą Kościoła poprzez Komunię św. W sakramencie tym umacnia się zapoczątkowana przez chrzest jedność z Jezusem Chrystusem i Jego Kościołem.

Dzięki posilaniu się chlebem eucharystycznym następuje najgłębsze zjednoczenie się z Chrystusem ofiarującym się swemu Ojcu. „Uczestnictwo w Wieczerzy Pańskiej jest zawsze komunią z Chrystusem, który składa siebie Ojcu w ofierze za nas.” (Jan Paweł II, Dies Domini 44)

Po wyjściu z kościoła Zbawiciel nadal jest obecny – i to w szczególny sposób – w tych, którzy zjednoczyli się z Nim przez Komunię św. Chrześcijanin może powiedzieć za św. Pawłem: „Teraz zaś już nie ja żyję, lecz żyje we mnie Chrystus” (Ga 2,20). Eucharystia umożliwia nam najpełniejsze na ziemi spotkanie i zjednoczenie z Jezusem Chrystusem.

Przez Komunię św. jednoczymy się też z całym Kościołem pielgrzymującym do domu Ojca na ziemi, z Kościołem oczyszczającym się w czyśćcu oraz z Kościołem w chwale, czyli ze zbawionymi w niebie.

To wyjątkowe zjednoczenie z Chrystusem zmartwychwstałym, jakie dokonuje się przez Komunię św., stanowi zadatek przyszłego zmartwychwstania chwały (por. J 6,54), uwalnia nas od grzechów lekkich, chroni przed popadnięciem w grzechy ciężkie, pomaga nam owocować w dobre czyny, umacnia nas w drodze do nieba, rodzi pokój i wewnętrzną harmonię.

Ponieważ każda Komunia św. jest wielkim dobrodziejstwem dla nas i dla całego Kościoła oraz świata, ponieważ sam Jezus Chrystus pragnie gorąco spotykać się z nami (por. Łk 22,15), dlatego nie należy rezygnować z niej bez powodu. Prawdziwą przeszkodą w przystępowaniu do niej jest trwanie w grzechu ciężkim. „...Kościół zaleca wiernym, aby przystępowali do komunii, gdy uczestniczą w Eucharystii, pod warunkiem, że są do tego należycie przygotowani, a jeśli są świadomi popełnionych grzechów ciężkich, uzyskali Boże przebaczenie w sakramencie pojednania, zgodnie z duchem napomnień, jakich św. Paweł udzielał wspólnocie korynckiej (por. 1 Kor 11,27-32).” (Jan Paweł II, Dies Domini 44)